Türkiye-Mısır ilişkileri 2013 yılında, Mısır’ın mevcut devlet başkanı Abdülfettah el-Sisi‘yi iktidara getiren askeri darbeden bu yana en alt düzeyde seyretti. Son olarak Kasım 2022’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Mısırlı meslektaşı, Katar’da düzenlenen 2022 FIFA Dünya Kupası‘nın açılış resepsiyonunda ilk kez bir araya geldi. Bu adım, iki ülke arasında bir süredir devam eden normalleşme adımlarını yeni bir aşamaya taşıdı.
Ortadoğu Enstitüsü‘nden (MEI) Pınar Akpınar, Dalia Ziada, kaleme aldıkları bir makale ile Türkiye-Mısır ilişkilerinin bugününü ve yarınını mercek altına aldı.
İDEOLOJİDEN ÇIKARLARA…
Kasım 2022’deki Doha’da buluşmasının, iki ülke arasındaki ilişkiler açısından önemli bir dönüm noktası olduğunun belirtildiği makalede, Mayıs 2023’te Türkiye’de gerçekleşen genel seçimlerinin ardından, yakınlaşma sürecinin hız kazandığı ve iki ülke arasında 10 yıl sonra büyükelçiler atanarak diplomatik ilişkilerin geliştirilmesi yönünde büyük bir adım atıldığı kaydedildi.
“İki ülke arasında sürdürülebilir barışın ancak odağın siyasi ideolojiden ortak çıkarlara kaydırılmasıyla sağlanabileceğinin” vurgulandığı makalede bu yönelime ilişkin gelişmeler şu şekilde sıralandı:
TEKSTİL
“İki ülke tarafından da ekonomik iş birliğinin açık bir öncelik olarak görülmesi ve ticaret hacminin istikrarlı bir şekilde artması, ilişkinin olumlu seyrini kanıtlar nitelikte. Mısır’daki en büyük dört tekstil fabrikasının Türk olması nedeniyle, tekstil sektörü ikili iş birliği için önemli bir alan olarak öne çıkıyor…”
TURİZM
“İki Akdeniz ülkesi arasında bir rekabet alanı olan turizm de artık bir iş birliği alanına dönüştü. Kahire’nin Nisan ayında vize uygulamasını kolaylaştırmasının ardından Mısır’a akın eden Türk turistler, Rus ve Ukraynalı ziyaretçilerin yokluğunu telafi etti. Mısır’a atanan Türk Büyükelçi Salih Mutlu Şen, Türk turist sayısının geçen yıla kıyasla en az 5 kat arttığını belirtti…”
ENERJİ
“İki komşu ülkenin, yerel tüketim ve Avrupa’ya nakil için Mısır’dan Türkiye’ye sıvılaştırılmış doğal gaz sevkiyatı yaparken ortak fayda sağlamaları, Libya’da savaşan taraflar üzerinde sahip oldukları baskı gücü sayesinde güvenliği ve istikrarı sağlama gücünü ellerinde bulundurmaları, bu ilişkinin neden sürdürülebilir olması gerektiğini açıklıyor…”
DOĞU AKDENİZ’DE İSTİKRAR
Makalede, iki ülkenin normalleşme sonrası birbirlerine yapabilecekleri katkılar ve sağlayabilecekleri avantajlar ise şu şekilde özetlendi:
“Gelişen yakın bağlar sonucu Mısır, Türkiye’nin NATO üyesi olarak edindiği tecrübeden büyük ölçüde faydalanırken, Türkiye de Mısır’ın deniz yeteneklerinden ve askeri üslerinden faydalanabilir. Türkiye ve Mısır arasındaki güveni yeniden inşa etmek ve Doğu Akdeniz’in çoğu zaman dalgalı olan sularında yol almalarına yardımcı olmak için uzun bir yol katetmek gerekecektir.”
DİPLOMATİK İLİŞKİLER NASIL GERİLEDİ?
İki ülke arasındaki gerilimli süreç 2013 yılında, dönemin Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın [Müslüman Kardeşler bağlantılı] eski Cumhurbaşkanı Muhammed Nursi’nin devrilmesini alenen protesto etmesi ve dönemin Mısır Savunma Bakanı Sisi’yi Müslüman Kardeşler liderine karşı darbe yapmakla suçlamasıyla başladı.
Olayın ardından medyada yer alan açıklamalar, büyükelçilerin geri çekilmesiyle sonuçlandı. Nihayet bu olay, 10 yıl sürecek diplomatik boykotun başlangıcı oldu. 2013’ten 2021’e kadar iki liderin farklı ideolojileri ve bölgesel meselelere yaklaşımları çatışmayı daha da büyütmüştü.
