Bir filmin ya da dizinin açılış sahnesinde sarı bir okul otobüsü gördüğünüzde, konunun nerede geçtiğini tahmin etmek kolay: Tabii ki ABD… Bu parlak sarı otobüsler, yalnızca Amerikan kültürünün değil, aynı zamanda günlük yaşamın da vazgeçilmez bir parçası haline gelmiş durumda. Ancak bu dikkat çekici rengin seçimi, sanıldığı gibi estetik bir tercih ya da rastgele bir karar değil. Bu rengin arkasında, eğitime gönül vermiş bir akademisyenin bilimsel çalışmaları yatıyor.
Frank W. Cyr, Columbia Üniversitesi’nde görev yapan bir eğitimciydi ve 1930’larda ABD genelinde okul ulaşımı üzerine yaptığı araştırmalarla, bugünkü okul otobüsü standartlarının temelini attı. 1995 yılında hayatını kaybeden Cyr, bugün halen “sarı okul otobüslerinin babası” olarak anılıyor.
1937 yılında başlattığı saha çalışmaları sırasında Cyr, farklı eyaletlerdeki çocukların okula çok çeşitli ve düzensiz araçlarla taşındığını fark etti. Bazı bölgelerde otobüsler ülke bayrağının renklerine boyanmışken, bazı kırsal alanlarda at arabaları kullanılıyordu. Bu çeşitlilik yalnızca lojistik bir karmaşa yaratmıyor, aynı zamanda çocukların güvenliği açısından da ciddi riskler barındırıyordu.
Bu duruma bir çözüm getirmek isteyen Cyr, 1939 yılında ülke çapında bir konferans düzenledi. Eğitimciler, ulaşım uzmanları ve otomotiv sektörü temsilcileri bir araya gelerek okul otobüsleri için ortak standartlar belirledi. Konferans sonucunda, otobüslerin kasa uzunluğundan tavan yüksekliğine, koltuk yerleşiminden acil çıkışlara kadar 44 teknik kriter belirlendi. Ancak tüm bu teknik ayrıntılar içinde en dikkat çekeni, otobüslerin hangi renge boyanacağına dair karardı.
Neden sarı?
Seçilen sarı renk, yalnızca sembolik bir anlam taşımıyordu; bu kararın ardında bilimsel bir neden vardı. Sarı, insan gözünün en hızlı algıladığı renklerden biri. Özellikle gün doğumu ve gün batımı gibi düşük ışık koşullarında bile fark edilebilir olması, onu yollarda güvenlik açısından ideal hale getiriyor. Bu nedenle yalnızca okul otobüslerinde değil, uyarı işaretlerinde, yeleklerde ve trafik levhalarında da sıklıkla tercih ediliyor.
Sarı rengin aynı zamanda toplumun kolektif hafızasında yer etmesi, sürücüler için de farkındalığı artırdı. Yıllar içinde bu renk, çocuk taşıyan bir aracın habercisi haline geldi. Böylece yalnızca otobüsler değil, onların etrafındaki trafik davranışları da değişmeye başladı.
